पदार्थधर्मसंग्रह – प्रशस्तपाद ऋषी | विक्रम आणि वेताळ #physics च्या जंगलात

प्रशस्तपादभाष्य हे ४थ्या शतकात लिहिले गेेलेले कणादांच्या वैशेषिक सूत्र परंपरेतील पुस्तक. पदार्थधर्म म्हणजे पदार्थांच्या वागण्याच्या तऱ्हा. त्यात त्यांचे नेहमीचे वागणे व विशिष्ट परिस्थितीतले वागणे यांना अनुक्रमे धर्म व अधर्म असे म्हटले गेले आहे. हे पुस्तक ऋषी कणादांच्या पुस्तकावरील सर्वोत्तम भाष्य गणले गेलेले असले तरीही प्रशस्तपादांनीही त्यात स्वत:ची मोलाची भर घातलेली आहे. शिवाय प्रशस्तपदांची लिहिण्याची शैलीही कणादांच्या शैलीपेक्षा समजायला सोपी आहे. याठिकाणी मूळ पुस्तकातील संस्कृत श्लोक, त्यांचा इंग्रजी अर्थ व मराठी स्वैर भावानुवाद करण्याचा प्रयत्न केला आहे. त्यावरून ४थ्या शतकातील भारतीय विज्ञान परंपरेवर एक धावता दृष्टिक्षेप नक्कीच टाकता येतो. असो.

ऋषी प्रशस्तपाद यांना शतश: वंदन. प्रशस्तपाद ऋषी – भारताचे विज्ञानेश्वर आणि त्यांचा पदार्थधर्मसंग्रह – भारताची पदार्थविज्ञानेश्वरी (Prashastpad Rishi- 2nd century thought leader of Indian Scientific Tradition of Vaisheshika)
ज्या डॉक्टर डोंगरेंच्या संशोधनामुळे ही माहिती मिळाली त्या स्वर्गीय डॉक्टर डोंगरेंना आदरांजली. डोंगरे सर तुम्हाला भेटायचं होतं! (Tribute to Dr. N. G. Dongare, who unearthed the roots of Physics in ancient Indian texts )

वैशेषिकाची आधुनिक उपयुक्तता Relevance of studying Vaisheshik Physics

वैशेषिक विज्ञानाचा अभ्यास आता काय कामाचा?

प्रशस्तपाद भाष्याच्या अनुक्रमणिकेनुसार त्यातील धड्यांची भाषांतरे खाली देत आहे.

वैशेषिकाची आधुनिक उपयुक्तता Relevance of studying Vaisheshik Physics

Share this:

Like this: